Wakacje

Brusy

24 lipca 2013r.

BRUSY Brusy leżą 25 km od Chojnic, 35 km od Kościerzyny i 18 km od Czerska. Od roku 1988 posiadają prawa miejskie. Obecnie mieszka tu ponad 5 tysięcy osób. Brusy od wieków traktowane sąjako stolica Zaborów. Wokół tego "stołecznego" miasteczka znajduje się wiele pięknych i wartych odwiedzenia miejsc: Leśno, Drzewicz, Widno, Męcikał, a w okolicznych sosnowych lasach do woli można wypocząć. Brusy w niczym nie przypominają Chojnic czy pełnych turystów kąpielisk nad Jez. Charzykowskim. Śródleśne jeziorka, ze względu na brak w pobliżu ośrodków wczasowych, są zazwyczaj ciche i bezludne. DZIEJE Pierwszy raz nazwa Brusy pojawiła się w krzyżackich dokumentach z roku 1324. Najprawdopodobniej jednak już wcześniej były one centralnym grodem ziemi zaborskiej. Po wykupieniu przez . Krzyżaków pobliskich Kosobud i przeniesieniu tam na 400 lat 'edziby administratora ziemi zaborskiej Brusy stały się miejsco-wościąpodległąKosobudom. Mimo to były nadal największym ośrodkiem handlowym na Zaborach. W XV wieku istniały tu aż 4 karczmy i 3 sklepy. Dynamiczny rozwój wsi przypadł na drugą połowę XIX wieku i związany był z wybudowaniem drogi Kościerzyna-Chojnice, a później kolei łączącej Brusy z tymi miastami. XIX stulecie to czas rozbudzenia świadomości narodowej i intensywnych działań polskich patriotów przeciwdziałających germanizacji. Centrum miasta z secesyjnymi budynkami i dużym murowanym kościołem pochodzi właśnie z tego okresu. Już wówczas Brusy były znaczącym ośrodkiem przetwórstwa leśnego i drzewnego. Po odrodzeniu Polski w 1918 roku miasto było trzecią pod względem liczby ludności i znaczenia miejscowością powiatu chojnickiego. W 1926 roku uruchomiono tu między innymi włoską suszarnię grzybów Dominantę, eksportującą całość produkcji za granicę. Jak głoszą przekazy, Brusy przez lata były centrum handlu i hodowli gęsi. Nie zniszczone podczas działań wojennych w 1939 roku Brusy szybko stały się miejscem czynnego oporu mieszkańców przeciw hitlerowskiemu terrorowi. Prócz oddziałów Gryfa Pomorskiego działało tu podziemne harcerstwo. Po wojnie miasto znacznie się rozrosło. Renomę zdobyło tutejsze Przedsiębiorstwo Las, kultywujące z powodzeniem jeszcze przedwojenne tradycje przetwórstwa runa leśnego. Starania władz przyniosły Brusom w roku 1988przyznanie praw miejskich, jednak przemiany polityczne i urynkowienie gospodarki osłabiły rozwojowy impet miasta. Współczesne Brusy są ważnym punktem na kulturalnej mapie Kaszub - od 10 lat działa tu Kaszubskie Liceum, a na przełomie lipca i sierpnia odbywa się słynny już Międzynarodowy Festiwal Folkloru. Imię miasta rozsławia też występujący od ćwierćwiecza Kaszubski Zespół Folklorystyczny "Krebane", działający w Młodzieżowym Domu Kultury. ZABYTKI BRUS Zwiedzanie Brus to w zasadzie króciótki spacer. Miasteczko jest małe, więc i z zaparkowaniem samochodu, tak na ryneczku (pi. Jana Pawła II), jak i przy ulicach dojazdowych nie powinno być problemu. Kościoł Wszystkich Świętych jest najokazalszą budowlą w Brusach. Do końca lat 80. XX wieku byt to także największy wiejski kościół w diecezji chełmińskiej. Świątynia powstała w 1879 roku, w miejscu małego drewnianego kościółka z XVII wieku. Wewnątrz obejrzeć można interesujący ołtarz w południowej nawie (feretrony i rzeźby pochodzące z XVII wieku) oraz misterne drewniane sklepienie. Duże wrażenie robi ogrom kościoła i nie współgrający z tym miły klimat świątyni. Na tyłach świątyni znajduje się grobowiec rodziny Sikorskich - dawnych właścicieli majątku Wielkie Chełmy, który w roku 1995 wkomponowano w nową kaplicę pogrzebową. Niewielki park na pl. Jana Pawła II założono po ostatniej wojnie. Wcześniej w tym miejscu znajdował się staw, a na pobliskim placu odbywały się targi. Dziś jest to miejsce spacerowe. Przy pl. Jana Pawia II można kupić dobre lody. Na po- ludnie od parku, na najrozleglejszym bruskim placu (koło Urzędu Miasta) latem odbywają się występy zespołów biorących udział w Międzynarodowym Festiwalu Folkloru. JAGLIE, znajdują się 2 km na zachód od Brus i administracyjnie należą do miasta. Dziwnie brzmiąca nazwa osady jest reliktem pruskim z XII-Xli 1 wieku, kiedy to mieszkańcy powiązanej gospodarczo z Pomorzem Gdańskim Po-mezanii przenosili się tu, kupując majątki i zakładając kilkanaście wsi. Od lat mieszka i pracuje w Jagliach wybitny kaszubski twórca, Józef Chełmowski. Choć uchodzi za artystę ludowego, dzięki swym zainteresowaniom i różnorodnej twóczości nie mieści się w powszechnych wyobrażeniach o artyście wykonującym figurki. Zawsze chętny do rozmowy, zaskakuje rozległością zainteresowań i własnym filozoficznym spojrzeniem na świat. Do szczególnie udanych dzieł zaliczyć można kolekcję ustawionych w ogrodzie uli - różnej wielkości "dłubanek" o charakterystycznych dla figur Chełmowskiego rysach. Rzeźbi, maluje, zbiera starocie - można by wiele stron poświęcić jego twórczości, ale najlepiej pojechać tam samemu i zobaczyć to oryginalne muzeum. W 2005 roku po sąsiedzku powstało, stylizowane na tradycyjną chatę kaszubską, Gminne Centrum Informacji. Planowano utworzyć tu kaszubskie muzeum, ale na razie w obiekcie organizowane będą tylko czasowe wystawy. Bruski kościół Wszystkich Świętych Lasy, lasy, lasy i trochę jezior to najkrótszy opis gminy Brusy. Wsie, których nie jest wcale tak mało, są za to duże i zwarte. Do tego dobre drogi i czyste jeziora. Czy trzeba jeszcze czegoś więcej dia wytrawnego turysty? MĘCIKAŁ leży na południu gminy Brusy, usytuowanej przy drodze do Chojnic. Wieś powstała w miejscu średniowiecznej karczmy założonej przy brodzie na Brdzie. Zresztą od mącenia wody przy przekraczaniu rzeki powstała nazwa tej kaszubskiej wsi. Męcikał jest dogodnym miejscem wypadowym do wycieczek w Bory Tucholskie i w okolice Brus. Na wschód od wsi leży jezioro Trzemeszno. Szczególnie atrakcyjny jest wschodni i południowy kraniec tego jeziora. Mimo iż jest to duży zbiornik wodny, to w tej części bardzo płytki. W odległości około 40 m od brzegu głębokość jeziora nie przekracza 1,5 m. W pobliżu leśniczówki GIEŁDON mieści się nieurządzone pole namiotowe oraz miejsce do kąpieli. Na przedłużeniu osi jeziora Trzemeszno znajduje się rezerwat torfowiskowy Mętne - chroniący naturalne torfowisko wysokie z zarośniętym jeziorkiem. Po wypoczynku nad jez. Trzemeszno warto się wybrać na krótką wycieczkę do opisanej dalej zapory w Mylofie. Jest tam też bar, którego specjalnością są smażone i wędzone pstrągi. CZERNICA, usytuowana 3 km na zachód od Męcikatu, to główna miejscowość turystyczna w gminie Brusy. Nad leżącymi w dolinie Brdy jeziorami Dybrzyk i Kosobudno znajdują się ośrodki wczasowe i liczne kwatery prywatne. Przy leśniczówce w Czernicy nadleśnictwo Przymuszewo wytyczyło niezbyt długą ścieżkę przyrodniczą. Na zachodnim krańcu wsi mieści się XIX-wieczny młyn tartaczny nad niewielką strugą uchodzącą do Brdy.